The Picture Was Hung, but the Criminal Was Hanged - මොකක්ද මේ වෙනස?

Tweet

ක්‍රියා පදයක ප්‍රධාන ස්වරූප හතරක් තියන බව අපි දන්නවා – එනම් present tense (infinitive), present participle, past tense, past participle. ඒවාගේ භාවිතය ගැන ක්‍රියා පද ගැන ලියවුන ලිපිවල කතා කෙරෙනවා. ඇතැම් ක්‍රියා පදවල මේ past tense හා past participle එවායේ present tense (infinitive) ස්වරූපයට -ed එක් කිරීමෙන් සාදා ගත හැකි වුණත්, අනිත්වායේ ඒවා විවිධ අවිධිමත් ආකාරවලින් හැදෙනා බවත් අපි දන්නවා.

ඇතැම් ක්‍රියා පදවල past tense හෝ past participle ස්වරූප එකකට වඩා තියෙනවා. ‍ඒවායින් සමහරකදී වෙනස් past tense හා past participle ස්වරූප පාවිච්චියට ගැනෙනවා ක්‍රියා පදය යෙදෙන අර්ථය අනුව. මේවා ටිකක් පැටලිලි සහගත විය හැකි නිසා එවැනි උදාහරණ කීපයක් ගැන අවධානය යොමු කරමු.

1. hang – hung/hanged* - hung/hanged

මෙම වදනේ සාමාන්‍ය අර්ථය වන ‘එල්ලනවා, එල්ලෙනවා’ යන්නෙහිදී past tense හා past participle ලෙස යෙදෙන්නේ ‘hung’ යන්නයි. ‘එල්ලා මරණවා‍, එල්ලී මැරෙනවා’ අර්ථවලදී ‘hanged’ යන්න යොදා ගැනෙනවා. (අවිධිමත් භාවිතයේදී දෙවෙනි අර්ථයේදීත් ‘hung’ යෙදෙනු ඇතැම් විට දකින්න ලැබෙනවා.)

We hung the picture on the wall. අපි පිංතූරය බිත්තියෙ එල්ලුවා.

The picture hung on the wall. පිංතූරය බිත්තියෙ එල්ලලා තිබුනා.

Creepers hung (down) from the tree. වැල් ගහේ එල්ලිලා තිබුනා.

The criminal was sentenced to be hanged. අපරාධකාරයාව එල්ලා මරන්න නියම කෙරුනා.

The man hanged himself. මිනිහා එල්ලිලා මැරුණා.

2. lie – lied/lay* – lied/lain

‘lie’ ක්‍රියා පදය ‘බොරු කියනවා’ යන අර්ථයෙන් යෙදෙන විට lie - lied - lied වශයෙනුත්, එය’වැතිරෙනවා, වැතිර සිටිනවා’ අර්ථයෙන් යෙදෙන විට lie - lay – lain වශයෙනුත් වර නැගෙනවා.

You lied to me. ඔයා මට බොරු කිව්වා.

They’ve lied to the police. ඒ ගොල්ලො පොලීසියට බොරු කියලා.

He lay down in bed. එයා ඇ‍‍‍ඳේ හාන්සි උනා (වැතිරුනා).

He’s lain in bed for hours now. එයා දැන් පැය ගාණක ඉඳලා ඇ‍ඳේ හාන්සි වෙලා ඉන්නවා.

ඊට අමතරව ‘lay’ යන ක්‍රියා පදය වර නැගෙන්නේ lay – laid – laid ලෙසයි.

I laid the book on the table. මම පොත මේසෙ උඩ තිබ්බා.  

3. shine – shone/shined* – shone/shined

‘දිළිසෙනවා, බබළනවා’ අර්ථවලදී සාමාන්‍යයෙන් යෙදෙන්නේ ‘shone’ යන්නයි. ‘සපත්තු පොලිෂ් කරනවා’ අර්ථයෙන් භාවිතා වෙන්නේ ‘shined’ යන්නයි.  

The sun shone soon after it stopped raining. වැස්ස නැවතිලා වැඩි වෙලාවක් යන්න කලින් ඉර බැබළුනා.

He shone his torch[BrE]/flashlight[AmE] on the car. එයා කාරෙකට ‍ටෝච් එක ගැහැව්වා (එල්ලකළා).

(‘ආලෝක ධාරාවක් එල්ල කරනවා’ යන මෙම අර්ථයෙන් ඇතැම් විට ‘shined’ යෙදීමත් විශේෂයෙන් ඇමරිකානු භාවිතයේ දකින්න ලැබෙනවා.)

They shined(=polished) their shoes very well. ඒ අය එයාලගෙ සපත්තු හොඳට පොලිෂ් කළා.

4. get – got – got/gotten

‘get’ හි past participle ලෙස ඇතැම් විට ‘got’ මෙන්ම ‘gotten’ද භාවිතා වෙන්නේ ඇමරිකානු ව්‍යවහාරයේයි. නමුත් එහිදීත් ‘කෙනෙකුට (හෝ දෙයකට) / කෙනෙක් ළඟ (හෝ දෙයක) / කෙනෙක් සතුව (හෝ දෙයක් සතුව) තියනවා හෝ ඉන්නවා’ අර්ථයෙන් ‘has/have got’ යෙදෙන තැන්වල හෝ ‘යමක් කළ යුතුයි’ අර්ථයෙන් ‘has/have got to’ යෙදෙන තැන්වල ‘got’ වෙනුවට ‘gotten’ පාවිච්චි කරන්නේ නැහැ. උදාහරණ කීපයකින්ම බලමු.

She’s got rich. / She’s gotten rich.[AmE]  එයා පෝසත් වෙලා.

He’s got off the bus. / He’s gotten off the bus.[AmE] එයා බස් එකෙන් බැහැලා.

They’ve got a house built. / They’ve gotten a house built.[AmE] ඒ අය ගෙයක් හදවගෙන.

They’ve got a new car. ඒ අයට අළුත් කාරෙකක් තියනවා.

They’ve got a new car. / They’ve gotten a new car.[AmE] ඒ අය අළුත් කාරෙකක් අරගෙන (ලබා ගෙන).

She’s got to attend the wedding. එයා මංගල උත්සවයට යන්න ඕනැ (යා යුතුයි).

She’s got to attend the wedding. / We’ve gotten to attend the wedding.[AmE] එයාට මංගල උත්සවය‍ට යන්න පුලුවන් වෙලා.

ඇතැම් සාම්ප්‍රදායික යෙදුම්වල නම් ‘gotten’ යන්න බ්‍රිතාන්‍ය ව්‍යවහාරයේත් යෙදෙනවා‍.

They’ll never be happy with their ill-gotten wealth. ඒ අයගෙ නරකින් හම්බ කරපු ධනයත් එක්ක ඒ අය කවදාවත් සතුටෙන් ඉන්න එකක් නැහැ.

5. prove – proved – proved/proven

නාම විශේෂණයක් ලෙස බොහෝ විට ‘proven’ භාවිතා කෙරුනත්, ක්‍රියා පදයේ සාමාන්‍ය past participle ලෙස ‘proved’ මෙන්ම ‘proven’ද ගැනෙන්නේ විශේෂයෙන් ඇමරිකානු ව්‍යවහාරයේයි.

It’s a proven fact. ඒක ඔප්පු උන කාරනයක්.

The lawyer has proved/proven[AmE] his point. නීතිඥයා එයා කිව්ව දේ ඔප්පු කරලා.

6. ‍fit – fitted/fit* –fitted/fit

ඇමරිකානු ව්‍යවහාරයේ past tense හා past participle ලෙස ‘fitted’ වෙනුවට ඇතැම් විට ‘fit’ද යෙදෙනවා. ‘විශාලත්වය ගැලපෙනවා’, ‘විශාලත්වයේ වෙනසක් නොකර යමක් තුළට ඔබ්බනවා’ වැනි අර්ථවලදී ඇමරිකානුවන් එසේ ‘fit’ භාවිතා කරනවා. නමුත් ‘ගැලපෙන ලෙස විශාලත්වය වෙනස් කරනවා’, ‘යමකට ගැලපෙන අමතර කොටසක් සපයනවා’ වැනි අර්ථවලදී ඔවුන්ද යොදා ගන්නේ ‘fitted’ යන්නයි.

The dress has fitted/fit[AmE] her well. ඇඳුම එයාට ගානට තිබිලා.

He fitted the bulb into the holder. / He fit the bulb into the holder[AmE]. එයා බල්බ් එක හෝල්ඩරයට සවි කළා.

The tailor fitted the shirt to him perfectly. ඇඳුම් මහන්නා කමිසේ හරියටම එයාගේ ගානට ගත්තා (මැහුවා).

The mechanic fitted the car with a new engine. කාර්මික ශිල්පියා කාරෙකට අළුත් ඇන්ජිමක් සවි කළා.

7. dive – dived/dove* – dived

‘dive’හි past tense ලෙස ඇමරිකානු ව්‍යවහාරයේ ඇතැම් විට dove යන්නත් යෙදෙනවා.

The rescuers dived/dove[AmE] into the sea to find the drowned man. ගිලුන මිනිහා හොයන්න බේරා ගන්නන් මූදේ කිමිදුනා.

8. bear – bore – borne/born

මෙහිදී ‘born’ යනුවෙන් ලියවෙන්නේ ‘ඉපදෙනවා/ඉපදුනා’ යන අර්ථය ඇති යෙදුමේදී පමණයි. ‘දරුවකු වදනවා’ ඇතුළු අනෙකුත් සියලු අර්ථවල භාවිතා වෙන්නේ ‘borne’ යන්නයි. මේ නිසා ‘born’ යන්න ‘bear’ ක්‍රියා පදයේ past participle ස්වරුපයක් නොවන වෙනම පදයක් ලෙස සාමාන්‍යයෙන් සැලකෙනවා.

He was born in 1997. එයා ඉපදුනේ 1997 අවුරුද්දේ.

She has borne eight children. එයා ළමයි අට දෙනෙක් බිහි කරලා තියනවා.

The have borne a grudge against us for ages. ඒ අය කාලෙක ඉඳලා අපිත් එක්ක අරෝවක් තියනවා.

All the expenses were borne by the company. සියළු වියදම් සමාගමෙන් දරනු ලැබුවා.

(සේයාරුවට ස්තුතිය: Webb Zahn)